De huidige bull markt in aandelen is gestart in 2009 en is nog steeds springlevend. Hoe is deze bull markt ontstaan en waarom duurt deze zo lang? En wat voor winsten zien we in deze 11 jarige bull markt? Voordat we naar de bull markt gaan, blikken we eerst even kort terug naar de financiële crisis van 2008. Aan een bull markt gaat een bear market vooraf. Hoe agressiever de bear market, hoe sterker de bull markt ook kan zijn.
De kredietcrisis crisis van 2008
Elke ervaren belegger denkt met een bepaalde mate van angst terug aan de financiële crisis van 2008. Er waren voortekenen dat banken in elkaar zouden klappen, maar in het algemeen was de gedachte dat aandelen van banken erg veilige beleggingen waren. Er was tunnelvisie. In 2007 wisten we al dat sommige banken het lastig zouden krijgen. Echter dachten mensen dat banken eigenlijk amper of niet failliet konden gaan. Een misvatting, zo bleek.
De financiële crisis van 2008 wordt ook wel de kredietcrisis genoemd. Zoals genoemd startte deze in 2007 en kwam in het najaar van 2008 pas echt vreselijk tot uiting. De aandelenmarkt herstelde in 2009 alweer, maar de economische crisis zelf duurde tot wel 2011.
De crisis vond haar oorsprong in de VS. Huizen zakten flink in waarde. Hypotheken waren als obligaties verpakt en gebundeld en stonden bij heel wat banken voor veel te veel waarde op de balans. Deze obligaties waren vaak van slechte kwaliteit maar waren gewaardeerd alsof het veilige havens waren. Vaak betroffen het hypotheken van mensen die geen inkomen hadden maar wel een hypotheek. Dat kon in de VS. De huizenmarkt ging elk jaar beter dus niemand vreesde ervoor dat ooit een hypotheek niet meer kon worden terugbetaald. Toen bleek dat de huizenmarkt minder ging en er wel degelijk risico zaten in deze zogenaamde ‘subprime’ obligaties, ging het hard. Het is als vertrouwen, een kettingreactie en lastig te herstellen. De obligaties waren vaak complex. Deze moesten worden afgewaardeerd en toen pas ging men kijken wat er exact verpakt was. Een hoop ellende in een obligatie. De ene na de andere bank moest afwaarderen. Banken hadden maar een klein eigen vermogen en kleine reserves. Bij het afwaarderen van de leningen, verdween dat beetje vermogen en reserve als sneeuw voor de zon. Resultaat was een wereldwijde crisis. Waarom wereldwijd? Europese banken bijvoorbeeld waren en zijn ook belegd in Amerikaanse banken. Het hele bankensysteem is een netwerk. Als het ergens heel slecht gaat, gaat iedereen dat voelen. Daarnaast waren eigenlijk alle banken in de wereld niet echt op de hoogte van het risico dat de Amerikaanse banken namen met de slechte hypotheken.
De wereld heeft er van geleerd. Banken hebben nu veel meer regels om zich aan te houden zoals dat zij veel meer kapitaal moeten aanhouden ten opzichte van de balans. Ook is er veel meer en strenger toezicht en is de risicobeheersing vele malen beter. Maar nog steeds geldt, als 10% van alle spaarders bij een bank wegloopt, is de bank technisch vaak failliet. De overheid zal ervoor proberen te zorgen dat dit ‘nooit’ gebeurt. Spaarders zijn nu tot bijvoorbeeld 100.000 euro gegarandeerd.
het antwoord op de crisis
Het antwoord op de crisis was natuurlijk initieel een forse afstraffing op de aandelenmarkt. In september 2008 was de grote Amerikaanse effectenbank Lehman Brothers failliet. Toen werd het pas echt menens. Wereldwijd gingen een aantal banken failliet, maar elk aandeel van een bank werd genadeloos afgestraft. In Europa hadden we bijvoorbeeld Fortis. De aandelenmarkt liet niet veel van Fortis over en uiteindelijk moest de overheid ingrijpen. De bank was in principe failliet en de Nederlandse overheid heeft bijvoorbeeld de Nederlandse onderdelen overgenomen inclusief ABN Amro dat eerder door Fortis was opgekocht.
Het werd duidelijk dat de financiële markten steun nodig hadden van de overheid maar vooral ook van de centrale banken. De Amerikanen waren er snel bij en begonnen meteen in de crisis al met QE, de kwantitatieve versoepeling. De FED kocht leningen op van de Amerikaanse hypotheekbanken en begon even later ook met het opkopen van staatsleningen. Ook verlaagde zij rap de rente. Een lagere rente en meer vertrouwen in het leenstelsel zouden mensen weer vertrouwen geven in de financiële markten en zou ervoor zorgen dat het voor bedrijven makkelijker zou zijn om geld aan te trekken en de economie een kickstart te geven. Dat lukte, in 2009 begon de markt al snel te herstellen. In Europa was men te afwachtend en startte de ECB pas veel later, in 2014, met QE. Achteraf, eigenlijk ook wel op dat moment, zeker een blunder. De ECB is nu nog steeds bezig met QE en krijgt de inflatie in Europa maar niet op het gewenste peil van net onder de 2%.
Momenteel zijn de rentestanden wereldwijd erg laag, maar vooral in Europa. Er zijn tal van veilige leningen zoals de Duitse staatsobligaties waar zelfs de 10-jarige lening onder de 0% staat! Banken betalen spaarders al nauwelijks of geen rente meer.
er is geen alternatief
En dus, waar gaat u met uw geld naar toe? Juist, dat is een probleem. Al uw spaargeld op de bank laten oppotten, klinkt niet zo slim. U verliest aan inflatie, krijgt geen rente en betaalt vaak ook nog eens belasting aan de overheid. Een gegarandeerde verliespartij. Een huisje nu kopen om te verhuren lijkt ook niet meer zo rendabel. Geld uitlenen aan vrienden of familie is ook niet altijd zonder risico. Obligaties betalen geen rente. Dus al het geld stroomt naar aandelen en dat zal niet zo snel stoppen. Er is nog geen reden aan te nemen dat de rentes op korte termijn hard zullen stijgen. Aandelen lijken nu dus duur, maar er moet ook gezegd worden dat aandelen ongeveer de enige asset klasse is die u nog van rendementen laat genieten. De Amerikaans economie is ijzersterk en daar profiteren veel beleggers van.
de bull markt duurt voort
Er is weinig reden om te denken dat de huidige bull markt zo maar zal stoppen. Het is de langste bull markt in de geschiedenis, maar de rentes waren ook nog nooit zo laag.
De afgelopen jaren waren nieuw in de historie. De jaren waarin er gewoon geen alternatief was. Zolang het de vraag blijft waar u, anders dan in aandelen, heen kunt met uw geld, zal de markt impulsen omhoog blijven krijgen. Behalve als er echt dingen misgaan. Zoals dat Bernie Sanders president wordt of dat de handelsoorlog met China echt escaleert. Maar op dit moment ligt dat niet in de lijn der verwachtingen en als het gebeurt kan je dan altijd nog snel uitstappen. Misschien op iets lagere levels, maar toch.
wanneer een Bear market?
Men kan hopen op een bear markt om goedkoop in te stappen. Echter is dit vaak een waardeloze strategie. Er is namelijk meer geld verloren gegaan in het proberen te timen van de aandelenmarkt dan in de bear markets zelf. Mensen zijn vaak niet rationeel en proberen te ‘gokken’ op een daling of te wachten. Vergeet niet dat de aandelenmarkt gemiddeld plus 8% per jaar doet. Enkele jaren wachten op een crisis heeft dus eigenlijk al een negatieve verwachtingswaarde van 8% per jaar, wat gigantisch is. Velen schreeuwen al jaren dat er een recessie komt. Toen de S&P rond 2500 stond was hij al zo duur volgens velen. Nu staan we op bijna 3400 en men roept nog steeds hetzelfde. Shorters hebben ondertussen al meer dan 30% verloren in minder dan 2 jaar tijd! Het bovenstaande is geschreven door mij in begin 2020.
